Bệnh zona thần kinh có phải là bệnh giời leo không?
Bệnh zona thần kinh trong dân gian còn gọi là bệnh “giời leo” hoặc “giời bò”. Nhưng thực ra, nếu đúng theo tên bệnh thì Giời leo và bệnh Zona khác nhau. Bệnh “giời leo” là do một loại côn trùng, khi bám vào người, làm ta khó chịu, là bệnh do một loại côn trùng bám vào trên da và gây ra phản ứng viêm da dị ứng do tiếp xúc với các kháng nguyên lạ.
Còn Zona là một bệnh do virus gây ra. Tuy nhiên, cảm giác của bệnh viêm da tiếp xúc và của bệnh Zona tương đối giống nhau ở chỗ đau rát và nổi hồng ban. Do đó, dân gian vẫn thường xem những hiện tượng này là Giời leo nói chung.
Bệnh viêm da tiếp xúc do côn trùng tuy vẫn thường xảy ra đối với bà con ở vùng thôn quê nhưng hậu quả không nặng nề lắm. Bệnh Zona do virus gây ra có những hậu quả đặc biệt bà con cần phải lưu ý. Khi bị giời leo bà con mình thường chữa bằng cách đắp trên da đau với gạo nếp và đậu xanh nhai vụn hoặc với các loại lá, cho mát. Hoặc đi các thầy cúng để làm phép khoanh tròn vết đau ở một chỗ, không cho lan ra ngoài.
Zona thần kinh là bệnh do virus gây ra bệnh thủy đậu gây nên
Zona thần kinh theo tên chuyên môn là Herpes zoster do virus varicella-zoster gây ra. Đây cũng là virus gây ra bệnh thủy đậu. Sau khi bị bệnh thủy đậu, siêu virus này có thể quy ẩn cả nhiều năm trong hạch của rễ sau dây thần kinh tủy sống, rồi đến một thời gian nào đó sẽ tái xuất hiện, gây ra bệnh shingles.
Bệnh zona khởi phát và tiến triển như thế nào?
Trước khi thấy được những mẫn đỏ, bệnh nhân có thể có cảm giác đau rát và nhạy cảm vùng da trước đó vài ngày đến 1 tuần. Bệnh zona khởi đầu là những mụn rộp (mụn nước) trên nền da màu đỏ, những mụn nước mới tiếp tục hình thành từ 3-5 ngày. Mụn nước này thường đi theo đường dây thần kinh của tuỷ sống.
Toàn bộ dây thần kinh liên quan có thể bị, hay những vùng khác không có liên quan đến phân bố dây thần kinh cũng có thể bị. Thường thì bệnh zona chỉ ăn theo một dây thần kinh, hiếm khi bị nhiều hơn một dây thần kinh.
Cuối cùng thì các mụn nước này vỡ ra và bắt đầu chảy nước, bề mặt bên trên khô đi và hoá sẹo. Quá trình này có thể kéo dài 3-4 tuần từ khi bắt đầu bị bệnh đến khi khỏi. Thỉnh thoảng, đau vẫn còn mặc dù không bao giờ nhìn thấy mụn nước, làm dễ lầm lẫn với nguyên nhân đau tại chỗ.
Trong một số hoàn cảnh nào đó như xúc động, stress, suy giảm miễn dịch (AIDS, hoá trị liệu ) hay ung thư, virus sẽ hoạt động trở lại gây bệnh zona. Tuy nhiên, trong đa số các trường hợp, nguyên nhân hoạt động trở lại của virút vẫn chưa có căn cứ. Virus này gây ra bệnh thuỷ đậu và bệnh zona, không giống với virus gây mụn nước ở cơ quan sinh dục và ở miệng
Bệnh zona thần kinh khởi phát đột ngột, diễn tiến cấp tính trên mặt da nổi những mụn nước và có cảm giác như bị bỏng sau đó tự lành. Tuy nhiên, với một số người trường hợp bệnh Zona có thể để lại những biến chứng... mà trong đó, bệnh đau sau Zona trên vùng da (thường gặp ở người già) tồn tại rất dai dẳng, dữ dội và rất khó điều trị, phải nằm điều trị từ 1 đến 3 tháng, thậm chí nhiều năm.
Bệnh zona dẫn đến cái đau kinh khủng, gậm nhấm, cực khổ cả về thể xác lẫn tinh thần này thấy ở quá bán số bệnh nhân ở lão nhân trên 70. Zona tiêu hủy tế bào thần kinh tủy sống và làm rối loạn chức năng dẫn truyền tín hiệu từ ngoài da. Có bệnh nhân tả nhiều loại đau xảy ra kế tiếp hoặc cùng một lúc.
Khi zona tấn công dây thần kinh tam thoa ở mặt, mụn nước sẽ mọc ra trên mặt, trong miệng và mắt. Nếu mụn mọc gần mắt hay zona thần kinh ở môi cần đi bác sĩ nhãn khoa ngay vì khi mắt mà bị nhiễm thì thị giác bị mất luôn. Có trường hợp, bệnh lan tới tai khiến tai trong đau, cảm giác trên mặt tê liệt, vị giác giảm, mắt mờ, mỏi.
Tuy không nguy hiểm nhưng zona có thể trầm trọng nếu hệ thống miễn dịch suy yếu hoặc khi bị các bệnh kinh niên tàn phá như ung thư.
Điều trị zona thần kinh như thế nào?
Có một số cách điều trị zona. Thuốc kháng vi-rút như acyclovir (Zovirax) hay famciclovir (Famvir) có thể làm rút ngắn thời gian bị mẫn đỏ da, nếu bắt đầu dùng sớm trong vòng 48 giờ khi xuất hiện mẫn đỏ. Phối hợp thêm thuốc nhóm steroid cũng có thể hạn chế và rút ngắn thời gian bị đau do zona. Tuy nhiên, lợi ích của 2 loại thuốc này vẫn còn hạn chế.
Ngoài thuốc kháng vi-rút, thuốc giảm đau cũng cần thiết để kiểm soát triệu chứng. Vùng da bị bệnh cần phải được giữ sạch sẽ và khô ráo. Người bệnh vẫn có thể được tắm rữa, kỳ cọ bằng xà phòng và nước nơi bị zona mà không bị cấm. Dung dịch aluminum acetate (Burows hay Domeboro”s, có bán ở nhà thuốc) có thể được sử dụng giúp làm khô bề mặt da bị zona và nơi rĩ dịch.
Bệnh zona thần kinh có lây không ?
Khi mụn rộp còn nước, bệnh zona có thể lan truyền sang người khác, nếu những người này chưa bị bệnh thủy đậu. Thay vì bị zona, nhưng những người này lại mắc bệnh thuỷ đậu. Khi đã bị thủy đậu, họ không bị nhiễm bệnh zona nữa. Tuy nhiên, một khi đã bị nhiễm zona, thì họ lại có khả năng bị zona sau này trong cuộc đời. Khi tất cả những mụn nước đã khô, thì không còn khả năng lây được nữa.
Biến chứng của bệnh zona là gì?
Thường thì bệnh zona được chữa khỏi, và bệnh zona cũng có một số vấn đề. Tuy nhiên, nếu vì lý do nào đó, mụn nước có thể bị nhiễm thêm một loại vi trùng sẽ gây ra viêm mô tế bào, đây là bệnh nhiễm trùng da. Nếu nhiễm trùng da xảy ra, vùng da trở nên đỏ hơn, nóng, sưng bóng lên và rất đau.
Bạn cũng có thể thấy vệt màu đỏ xung quanh vết thương. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào trong số đó, bạn hãy liên hệ đến bác sĩ của bạn để được chăm sóc. Kháng sinh có thể được sử dụng để điều trị trong những trường hợp này.
Một biến chứng nữa cũng làm cho người bệnh lo lắng là khi bị zona ở mặt, đặc biệt ở trán và mũi. Trong những trường hợp này, zona có thể làm giảm thị lực. Nếu bạn bị zona ở trán hay ở mũi thì bạn cũng cần được chăm sóc y tế.
0 nhận xét: